Hương nhụy trong mát và ngọt lành của tâm hồn con người là nghệ thuật. Văn học chính là một trong những hình thái nghệ thuật sinh trưởng từ tâm hồn con người, (là một trong những hương nhụy trong mát và thơm lành nhất của tâm hồn con người).
BÀI LÀM
Hương nhụy trong mát và ngọt lành của tâm hồn con người là nghệ thuật, Văn học chính là một trong những hình thái nghệ thuật sinh trưởng từ tâm hồn con người, (là một trong những hương nhuỵ trong mát và thơm lành nhất của tâm hồn con người). Chắt lọc từ cuộc sống biết bao sự kiện, bao tâm trạng, bao thay đổi để có một cái gì của riêng tâm hồn mình, các nhà thơ, nhà văn đã gửi gắm những nỗi niềm rất riêng từ những cái rất chung vào các tác phẩm văn học. Và cũng chính từ tâm hồn con người bước ra, văn học đã trở lại xây đắp cho tâm hồn con người biết bao tình cảm, bao suy nghĩ, mơ ước.
Tôi yêu quê hương, yêu đất nước thân yêu của chúng ta từ những câu ca dao rất xa xưa mà bà, mẹ tôi đã ru tôi. Tôi yêu quê hương từ những câu ca dao có hương bưởi dịu dàng, có bóng dáng con cò lặn lội bờ sông… Quê hương đất nước ta là xứ sở Thánh Gióng nhổ tre đánh giặc, cùa nỏ thần An Dương Vương của những anh hùng Dam San, Xinh nhã. Những câu chuyện cổ tích, những anh hùng trong trường ca ấy đã mở ra trước mắt tuổi thơ biết bao điều kì diệu, sống động vô cùng.
Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi.
Trong tâm hồn trẻ thơ, câu ca dao ấy đâu chỉ gợi lên hình ảnh một cô thôn nữ tát nước, mà đó là một cô tiên xinh đẹp, dịu dàng đang múc lên những gầu ánh trăng vàng sóng sánh. Chao ôi con người quê làm sao đẹp vậy ! Cho đến bây giờ, hai câu ca dao vẫn đọng mãi trong tâm hồn tôi hình ảnh tuyệt đẹp của con người và ánh trăng.
Quê hương với những kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ đi vào bài thơ. Nhớ con sông quê hương của bài thơ Tế Hanh, có sức rung động kì lạ trong tình yêu quê hương của tôi:
Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hùng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng Chẳng biết nước có giữ ngày giữ tháng Giữ bao nhiêu kí niệm giữa dòng trôi?
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi !
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ.
Con sông ấy không chỉ là con sông Trà Khúc, nó còn là con sông Thu Bồn, sông Thạch Hãn… nó còn là con sông quê hương của tuổi ihơ.
“Nước gương trong soi tóc những hàng tre:” soi cả những mây trời. Nhìn xuống dòng sông ta thấy quê hương làng xóm của ta. ta thấy bè bạn ta, ta thấy cả ta nữa. Tác giả hỏi sông:
Chẳng biết nước cỏ giữ ngày giữ tháng Giữ bao nhiêu kỉ niệm giữa dòng trôi?
Có lẽ hỏi để mà hỏi thế thôi, chứ quê hương ta nhân hậu nặng nghĩa nặng tình có bao giờ trôi đi những kỉ niệm của ta. Và ta cũng có bao giờ quên những kỉ niệm ấy đâu:
… lòng tôi như mưa nguồn gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bên sông.
Lòng tôi bỗng dâng lên một nỗi niềm xúc động kì lạ. Quê hương ơi, tôi sẽ nguyện làm “mưa nguồn, gió biển ấy” ấy. Một tình yêu lớn lên thêm nhờ một tình yêu.
Quê hương ta rất đẹp và rất anh hùng. Trong thơ văn, hình ảnh đất nước quê hương hiện lên rất bình dị nhưng lòng ta quá đỗi yêu thương, tự hào.
Trong mỗi tin chiến thắng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tôi đều nghe âm vang Bài Cáo Bình Ngô của Nguyễn Trãi ngày xưa. Lịch sử dân tộc đã ghi những trang chiến thắng rực rỡ từ thời Bà Trưng, Bà Triệu, từ những ngày Lê Lợi “núi Lam Sơn dây nghĩa”. Phải chăng mỗi thắng lợi hôm nay đều mang khí phách hào hùng thủa trước:
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Đánh một trận, sạch không kình ngạc
Đánh hai trộn tan tác chim muông.
Quá khứ của dân tộc ta là quá khứ anh hùng, là quá khứ vinh quang. Tôi yêu quê hương bởi quê hương là một bản hùng ca như vậy. Bài Cáo Bình Ngô là một tiếng kèn chiến thắng mạnh mẽ sôi nổi vượt qua bao thời gian đến với lòng ta và cho chúng ta mội niềm tự hào về truyền thống dân tộc. Lòng yêu quê hương còn là tình yêu chủ nghĩa xã hội tươi đẹp với những con người mới đang phơi phới đi lên. Trong thở văn của ta, hình ảnh con người mới ấy thậl lớn lao, thật đáng yêu.
Yêu biết mấy những con người đi tới
Hai cánh tay như hai cánh bay lên
Ngực dám đón những phong ba dữ dội
Chân đạp bùn không sự các loài sên.
(Mùa thu tới – Tố Hữu)
Những con người ấy luôn hướng tới tương lai với một niềm tin mãnh liệt một sức đi lên phơi phới. Họ đạp bằng mọi khó khăn, tất cả không gì phục được họ. “Hai cánh lay như hai cánh bay lên”, câu thơ có một cái gì thoại nhưng cũng rất thật, rất sinh động, tạc vào lòng hình ảnh người lao động mới, đẹp và hùng dũng như một thiên thần, tượng trưng cho sức sông mạnh của dân tộc ta. Những con người ấy là Chấm, Trụng, Quyện ( Cái sân gạch -Đào Vũ) sôi nổi hăng say, cùng nhau đi lên trên con đường hợp tác xã hội chủ nghĩa; là Biển (Tầm nhìn xa – Nguyễn Khải) thẳng thắn, cương trực, dám tranh chống những tư tưởng sai lầm của chế độ cũ còn rơi rớt lại. Những con người ấy tiếp cho tôi một sức sống, mội niềm vui lớn lao. Họ rất thâu hiểu đất nước mình còn nghèo nên mỗi người phải xây dựng chủ nghĩa xã hội bằng tấm lòng:
Dọn tí phân rơi, nhặt từng ngọn lá Mỗi hòn thun, mẫu sất, cân ngô .
Ta nâng niu gom góp dựng cơ đồ.
(Bài ca mùa xuân I961 – Tố Hữu)
Ta nâng niu vật nhỏ bé, gom góp chúng để đựng cơ đồ. “ Nâng niu”, câu thơ còn nhắc chúng ta rằng xây dựng xã hội chủ nghĩa không chỉ bằng bộ óc mà còn bằng cả trái tim. Tôi quí tôi yêu những trái tim của những con người mới ấy. Con người xã hội chủ nghĩa là con người anh hùng, kiên cường bất khuất trước kẻ thù, quyết tiến công triệt để. Chị út Tịch với ý sắt đá: “còn cái lai quần cũng đánh” từ cuộc đời đi vào tác phẩm “Ngươi mẹ cầm súng” của Nguyễn khải đã trở thành một ánh sáng rực rỡ, cho tôi một niềm kiêu hãnh lớn lao. Người mẹ anh hùng, người vợ anh hùng, người chiến sĩ anh hùng trong chị út hoà làm một, hiện lên trong “Đât nước đứng lên” của Nguvên Ngọc cũng là một hình ảnh tiêu biểu cho con người mới. Núp đánh giặc bằng truyền thuyết cây gươm ông Tú, bằng lòng căm thù giặc cao ngất – người ấy từ cuộc đời đi vào tác phẩm họ đi vào tâm hồn tôi, chói lọi như một vùng ánh sáng.
“Căm với yêu hai đợi sóng ào ào” (Xuân Diệu). Bởi yêu thương nên rất căm thù, đó là truyền thống của dân lộc ta.
Tôi không quên được hai câu thơ trong bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi:
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dáy thép gai đâm nát trời chiều,
Câu thơ gợi lên nỗi đau nhức nhôi, nỗi căm hờn vô tận. Đâu phải đồng quê đang chảy máu, mà đó là da thịt đồng bào ta đang nát tan, dây thép gai đâu chỉ đâm nát trời quê ta mà đang đâm nát cuộc đời biết bao người thân của ta. Máu trong người ta bỗng dưng sôi lên. Câu thơ có sức đẩy kỳ lạ. Lòng căm thù cháy lên từ câu thơ nghe bỏng rát tâm hồn. Ta căm thù bời vì ta yêu thương. Ta căm thù kẻ nào phá nát những cái gì mà ta yêu thương.
Văn học cho tôi tình yêu mãnh liệt và cũng cho tôi lòng căm thù sâu sắc:
… Từng viên đạn Mỹ
Bắn miền Nam, nát thịt da xương tủy
Của cha mẹ, đồng chí, vợ con.
(Có thể nào yên ? – Tổ Hữu)
Câu thơ như một nỗi day dứt căm hờn có thể nào yên. Tôi cảm thấy cái đau của “từng viên đạn Mỹ bắn vào miền Nam” trong da thịt mình, tôi cảm thấy tiếng gọi trả thù vang lên từ tận đáy lòng. Có biết bao bài thơ văn gợi cho tôi cảm giác ấy.
Từ tình yêu cháy bỏng, lòng căm thù cao độ mà văn học đã truyền cho, tâm hồn tôi bỗng sáng ngời một lí tưởng sống chân chính, lí tưởng cống hiến cho cuộc đời cho sự nghiệp xây dựng Xã hội chủ nghĩa, thống nhất đất nước của Tổ quốc ta. Và cao cả hơn, rộng hơn, tôi mơ ước được sống, chiến đấu và hi sinh cho sự nghiệp cao quý trên đời: “Sự nghiệp giải phòng loài người” như Paven Corsaghin đã nghĩ. Văn học đã chắp cánh cho mơ ước tôi bay cao và cũng cho tôi một đạo làm người chân chính.
Bác Hồ, một nhà thơ, nhà văn lớn của dân tộc ta đã viết nên một triết lí sống:
Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi, trắng tựa bông
Sống ở trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công.
(Nghe tiếng giã gạo)
Văn học tiến bộ đã cho tôi lí tưởng cộng sản cao đẹp và cũng cho tôi niềm tin tưởng tuyệt đối vào lí tưởng ấy. Bình minh hiện ra trước mắt Bác Hồ trong một lần “Giải đi sớm” gian nan, vất vả thật tươi sáng, tuyệt đẹp:
Phương đông màu trắng chuyển sang hồng Bóng tối đêm tàn quét sạch không.
Đó không chỉ là một qui luật của vũ trụ mà là sự tất thắng của chủ nghĩa cộng sản. Lòng tôi bừng lên niềm tin vào lí tưởng cộng sàn chủ nghĩa.
Chiến đấu cho lí tưởng là một quá trình rèn luyện mình, rèn luyện ý chí kiên cường bất khuất trước kẻ thù, bên cạnh những người thanh niên cận vệ, hình ảnh Nguyễn Văn Trỗi đã rực lên trong tâm hồn tôi một niềm kiêu hãnh, cho tôi một sự bình thản hiên ngang trước kẻ thù:
Anh muốn thiêu, bằng mắt, lũ đê hèn
Với cái chết, anh muốn nhìn giáp mặt
Như ngọn lửa không bao giờ dập tắt!
(Hãy nhờ lấy lời tôi – Tố Hữu)
Đôi mắt anh Trỗi cháy lên ngọn lửa căm thù, và bọn giặc bất lực “run lên xông trói chặt anh hơn”, nhưng chúng làm sao có thể trói được ý chí bất khuất của anh.
Cảm ơn những nhà thơ, nhà văn, những con ong cần mẫn hút hương vị trăm hoa để sản sinh ra mật thơm và ngọt cho đời. Những áng thơ văn tuyệt đẹp của dân tộc ta và của thế giới đã cho tôi lí tưởng sống cao quí, cho tôi đạo làm người chân chính, chấp cánh cho ước mơ tôi bay cao.
Mãi mãi văn học sẽ là một dòng sông đỏ nặng phù sa bồi đắp cho tâm hồn con người những tư tưởng tình cảm đẹp đẽ, dòng sông ấy bất diệt trong thời gian và trong lòng tôi.
Phạm Thị Oanh
(Học sinh Trường PTTH Thái Phiên – Hải Phòng)
Hoctotnguvan.vn
