ÔN TẬP PHẦN VĂN
1. Nhan đề các văn bản (tác phẩm) đã đọc – hiểu
– Cổng trường mở ra Lý Lan
– Mẹ tôi Ét-môn-đô đơ A-mi-xi
– Cuộc chia tay của những con búp bê Khánh Hoài
– Những câu hát về tình cảm gia đình (Ca dao)
– Những câu hát về tình yêu quê hương,
đất nước, con người. (Ca dao)
– Những câu hát than thân (Ca dao)
– Những câu hát châm biếm (Ca dao)
– Sông núi nước Nam Lý Thường Kiệt
– Phò giá về kinh Trần Quang Khải
– Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường
trông ra Trần Nhân Tông
– Bài ca Côn Sơn Nguyễn Trãi
– Sau phút chia li (Chinh phụ ngâm khúc)
– Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương
– Qua Đèo Ngang Bà Huyện Thanh Quan
– Bạn đến chơi nhà Nguyễn Khuyến
– Xa ngắm thác núi Lư Lý Bạch
– Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Lý Bạch
– Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê Hạ Tri Chương
– Bài ca nhà tranh bị gió thu phá Đỗ Phủ
– Cảnh khuya Hồ Chí Minh
– Rằm tháng giêng Hồ Chí Minh
– Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh
– Một thứ quà của lúa non: Cốm Thạch Lam
– Sài Gòn tôi yêu Minh Hương
– Mùa xuân của tôi Vũ Bằng
– Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất (Tục ngữ)
– Tục ngữ về con người và xã hội (Tục ngữ)
– Tinh thần yêu nước của nhân dân ta Hồ Chí Minh
– Sự giàu đẹp của tiếng Việt Đặng Thai Mai
– Đức tính giản dị của Bác Hồ Phạm Văn Đồng
– Ýnghĩa văn chương Hoài Thanh
– Sống chết mặc bay Phạm Duy Tổn
– Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu Nguyễn Ái Quốc
– Ca Huế trên sông Hương Hà Ánh Minh
– Quan Âm Thị Kính (Chèo)
2. Tình cảm, thái dộ thể hiện trong các bài ca dao, dân ca.
– Ca dao về tình cảm gia đình bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, về tình mẫu tử và tình anh em ruột thịt.
– Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người thường nhắc đến tên núi, tên sông, tên vùng đất với những nét đặc sắc về hình thể cảnh trí, lịch sử, văn hóa. Đằng sau những câu hỏi, lời đáp, lời mời, lời nhắn gửi và các bức tranh phong cảnh là tình yêu chân chất, tinh tế và lòng tự hào đối với con người, quê hương, đất nước.
– Những câu hát than thân bộc lộ những nỗi lòng tê tái, khôn khổ, đắng cay, tủi nhục… của người dân lao động, đặc biệt là thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ.
– Những câu hát châm biếm phê phán và chế giễu những thói hư tật xấu trong đời sống gia đình và cộng đồng bằng nghệ thuật trào lộng dân gian giản dị mà sâu sắc.
3. Kinh nghiệm, thái độ của nhân dân đối với thiên nhiên, lao động sản xuất, con người và xã hội thể hiện trong các câu tục ngữ
– Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất phản ánh, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất.
– Tục ngữ về con người và xã hội luôn tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống con người cần phải có.
4. Những giá trị lớn về tư tưởng, tình cảm thể hiện trong các bài thơ, đoạn thơ trữ tình của Việt Nam và thơ Đường.
– Các bài thơ trữ tình Việt Nam có nội dung rất phong phú, tập trung vào hai chủ đề là tinh thần yêu nước và tình cảm nhân đạo.
• Tinh thần yêu nước chống xâm lược, lòng tự hào dân tộc và yêu chuộng cuộc sống thanh bình thể hiện trong các bài thơ Sông núi nước Nam, Phò giá về kinh, Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra, …
• Tình cảm nhân đạo thể hiện ở tiếng nói phê phán chiến tranh phi nghĩa đã tạo nên các cuộc chia li sầu hận (chinh phụ ngâm khúc), ở tiếng lòng xót xa cho thân phận “bảy nổi ba chìm” mà vẫn giữ vẹn “tấm lòng son” của người phụ nữ (Bánh trôi nước), ở tâm trạng ngậm ngùi tưởng nhớ về một thời đại vàng son nay chỉ còn vang bóng (Qua Đèo Ngang)…
• Các bài thơ trữ tình Việt Nam thời kì hiện đại thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu cuộc sống (Cảnh khuya, Rằm tháng giêng), tình cảm gia đình qua kỉ niệm đẹp của tuổi thơ (Tiếng gà trưa).
• Các bài thơ Đường có nội dung ca ngợi vẻ đẹp và tình yêu thiên nhiên (Xa ngắm thác núi Lư), tấm lòng yêu quê hương tha thiết (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê) và tình cảm nhân ái, vị tha (Bài ca nhà tranh bị gió thu phá).
5. Văn xuôi.
|
Số thứ tự |
Nhan đề văn bản |
Giá trị chính về nội dung |
Giá trị về nghệ thuật |
| 1 | Cổng trưởng mở ra
(Lý Lan) |
Tấm lòng thương yêu của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của nhà trường. | Văn biểu cảm như nhật kí tâm tình nhỏ nhẹ và sâu lắng. |
| 2 | Mẹ tôi
(Ét-môn-đô đơ A- mi-xi) |
Tấm lòng thương yêu trời biển, sự hi sinh tuyệt vời của người mẹ đối với người con; tình yêu thương, kính trọng mẹ là tình cảm thiêng liêng của con người. | Văn biểu cảm qua hình thức một bức thư. |
| 3 | Cuộc chia tay của những con búp bê(Khánh Hoài) | Tình cảm gia đình vô cùng quý báu và quan trọng. Hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ tình cảm ấy. | Văn tự sự có bố cục rành mạch, hợp lí. |
| 4 | Một thứ quà của lúa non: cốm(Thạch Lam) | Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tôc: Cốm. | Văn tùy bút tinh tế, nhẹ nhàng, sâu sắc. |
| 5 | Sài Gòn tôi yêu(Minh Hương) | Nét đẹp riêng của Sài Gòn với thiên nhiên, khí hậu, nhiệt độ và nhất là phong cánh cởi mở, bộc trực, chân tình và trọng đạo nghĩa của người Sài Gòn. | Nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả qua thể văn tùy bút. |
| 6 | Mùa xuân của tôi(Vũ Bằng) | Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương tha thiết của người xa quê. | Bút pháp tai hoa, tinh tế |
| 7 | Ca Huế trên sông
Hương (Hà Ánh Minh) |
Vẻ đẹp của Huế, một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, bảo tồn. | Bút kí về sinh hoạt
văn hóa: tả cảnh ca Huế trong một đêm trăng trên sông Hương, vừa giới thiệu những làn điệu dân ca Huế bằng giọng văn trữ tình. |
| 8 | Sống chết mặc bay(Phạm Duy Tôn) | Lên án gay gắt bọn quan lại phong kiến vô nhân đạo và bày tỏ niềm thương cảm vô hạn trước cảnh khổ của nhân dân | Truyện ngắn hiện đại có nghệ thuật viết phong phú, (tương phản và tăng cấp), lời văn cụ thể, sinh động. |
| 9 | Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu(Nguyễn Ái Quốc) | Vạch trần bộ mặt giả dối, tư cách hèn hạ của một tên thực dân phản bội giai cấp, đồng thời ca ngợi tư cách cao thượng, tấm lòng hi sinh vì dân vì nước của một nhà cách mạng anh hùng. | Truyện ngắn có giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh và khả năng tưởng tượng, hư cấu, xây dựng tình huống đặc biệt, khắc họa thật sắc sảo hai nhân vật hoàn toàn đối lập. |
