Phân tích và nêu cảm nghĩ về đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ
Hướng dẫn
Phân tích và nêu cảm nghĩ về đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ
Lưu Quang Vũ được biết đến là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch tuồng vào những năm 80 của thế kỉ 20. Ông là người có tài ở trên nhiều lĩnh vực như làm thơ,soạn kịch nhưng nổi tiếng nhất vẫn là kịch. Trong những vở kịch của Lưu Quang Vũ thì đáng nhớ nhất là vở kịch Hồn Trương Ba Da Hàng Thịt. Với nghệ thuật xây dựng nội tâm nhân vật đã đem lại cho chúng ta nhiều ấn tượng sâu sắc về các nhân vật trong đoạn, đặc biệt cũng như những tư tưởng mà tác giả muốn truyền đạt tới cho chúng ta.
Trong tác phẩm được nhắc tới thì hồn Trương Ba là một ông lão đã 60 tuổi có sở thích làm vườn và có tâm hồn thanh cao nhờ đánh cờ giỏi nhưng Nam Tào làm việc tắc trách đã gạch nhầm tên thế nào lại khiến cho ông phải chể oan. Để sửa sai lỗi lầm của mình mà Đế thích đã cho ông nhập vào xác của lão hàng thịt cũng vừa mới mất đó, tưởng là để bù đắp nhưng lại khiến cho Trương Ba phải sống trong thân của người khác mà không phải là mình, chính vì thế mà ông phải rơi vào bi kịch khiến cho cuộc sống của ông không còn được vui vẻ như trước mà còn buồn,tồi tệ hơn nhiều. Cuối cùng Trương Ba đã chọn cái chết để không phải cho bản thân phải khổ sở và người thân cũng được thanh thản hơn.
Ở cảnh 7 này đoạn trích đã nói lên những tâm trạng dằn vặt của Trương Ba giữa hồn và xác.Sống không đúng với thân xác của mình khiến cho người thân ngày càng xa lánh ông,đến ngay cả ông cũng cảm thấy chán gét cả bản thân mình. Trước khi ra khỏi xác thì hồn cảm thấy bức bối khó chịu,ghê tởm thân xác.Và cũng chính từ đây thì cuộc hội thoại giữa hồn và xác được bắt đầu.
Cuộc hội thoại hồn và xác, luôn cãi cọ không ai nhường ai, ai cũng cho rằng mình có lí của riêng mình cho nên không có ai chịu thua. Nếu như lời của xác hùng hồn bao nhiều thì lời của hồn lại yếu ớt bấy nhiêu. Xác đắc thắng cười nhạo hồn.
Qua màn đối thoại giữa xác và hồn thì tác giả muốn nói lên sự bất hạnh đau khổ của con người khi sống nhờ trong sự chắp vá tầm thường và có nguy cơ đánh mất những lẽ cao đẹp của tâm hồn mình. Hai hình tượng này mang một ý nghĩa sâu sắc về sự trong sạch, thanh cao và nhân hậu xứng với danh nghĩa của con người.Cuộc trang đấu này thực chất tác giả muốn nói ở đây đó là sự đấu tranh giữa phần con và phần người.Tóm lại thì trong một con người cần phải có sự hài hòa giữa thân xác và tâm hồn, sự quan tâm đến cả hai là ngang nhau thì mới mong sống tốt được.
Không những vậy, Trương Ba còn tiếp tục gặp phải những trách móc không ngừng của người thân, những đoạn hội thoại của ông và người thân diễn ra vô cùng đau khổ. Trước hết đó là người vợ mà ông hết mực yêu thương, bà buổn vô cùng và còn muốn bỏ đi,bà đã nó rằng: “Ông đâu còn là ông của ngày xưa nữa”.
Cháu gái của ông cũng không nhận ra ông nữa, nó còn một mực từ tình thân. Người mà ông hết mực yêu thương bây giờ còn không chấp nhận cả cái tình thân này nữa mà nguyên nhân chính đó là ông đã làm hỏng cái diều của cu tý, chữa lành thì lại thành hỏng, nó càng không thể chấp nhận được bàn tay giết lợn, bà tay to bè cùng với bàn chân thô kệch giẫm nát cả chồi non mà ông đã ươm nó từ lâu. Vì đứa cháu quá giận mà đuổi ông cút di, câu nói ấy giống như một nhát dao đâm thẳng vào tim ông.
Sau tất cả những màn đối thoại của nhân vật khiến cho Trương Ba không thể nào mà chịu được cuộc sống như vậy nữa, ông đã quyết định từ bỏ thân xác và không gọi Đế Thích lên để xin được chết đi chứ không muốn sống trong cuộc sống chắp vá nữa.
Và sau cùng đó là cuộc đối thoại giữa Đế Thích và hồn Trương ba được mở ra nhằm giải quyết xung đột của kịch. Cuộc trò chuyện này trở thành những quan niệm hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết. Hai lời thoại này có một ý nghia hết sức đặc biệt “Không thể bên trong một đằng bên ngoài một nẻo được tôi muốn được làm tôi trọn vẹn”. “Sống nhờ vào đồ đạc của người khác đã là một chuyện không nên đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông nghĩ đơn giản là cho tôi sống nhưng tôi sống như thế nào thì ông chẳng cần biết”.
Qua đoạn hội thoại của Trương Ba thì muốn nói với chúng ta rằng con người là một thể thống nhất giữa hồn và xác, chúng phải hòa làm một. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục được. Sống là phải cho ra sống,điều này cũng không hề đơn giản và nếu như sống không được là chính mình thì cuộc sống này thật sự là vô nghĩa.
Cuối cùng thì Trương Ba xin cho cu Ti được sống còn mình thì chết hẳn mà không muốn gửi gắm vào ai nữa.
Màn kịch kết thúc,Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt còn hồn mình thì hóa thân vào những sự vật rất đỗi thân thương để tồn tại vĩnh viễn cạnh người thân.
Đoạn trích là một bài ca nói về lẽ sống, về cái thiện và cái ác của con người,phải sống hòa nhập giữa hồn và xác của mình. “ Được làm người quý giá thật nhưng được sống đúng là mình sống trọn vẹn với những gì mình đã có thì còn quý giá hơn”
