Thuở ấy, có một chuyến đò chở khách sang ngang ở sông Đuống. Con thuyền đầy khách từ từ rời bến bắc sang bến nam. Hôm ấy, đẹp trời, gió lặng, nước sông trong vắt lặng lờ trôi.
Phía xa một chiếc thuyền của ngư dân trôi tới. Trên mặt sóng, nhấp nhô, lập lờ trôi một chiếc chày gỗ cháy dở. Chắc là của một ngư ông nào đó vứt xuống.
Nhìn thấy chiếc chày trôi, một ông nghè khoảng ngoài bốn mươi tuổi liền tức cảnh đọc một vế câu đối:
Chày cháy trôi sông của ông ngư tưởng cá. Đó là một vế đối khá hiểm hóc, có năm từ nói đến cá: cá chày, cá cháy, cá trôi, ngư, cá.
Bỗng nhiên có một chú bé thưa với ông nghè:
– Thưa ông, con xin đối.
Mọi người quay lại nhìn thấy chú bé khoảng mười tuổi, có vẻ thông minh, láu lỉnh.
Ông nghè nở một nụ cười đôn hậu nhưng vẫn coi thường, ông gật đầu:
– Được, cháu cứ đối cho vui.
Chú bé trịnh trọng đọc:
Hôm mai vượt bể người tinh tú ngỡ sao. Nghe xong, ông nghè thay đổi sắc mặt. Vế ra năm lần nói tới cá thì vế đối cũng năm lần nói tới sao. Sao hôm, sao mai, sao vượt, tinh tú, sao. Ông nghè tấm tắc khen chú bé:
– Cháu đối hay lắm rồi cháu sẽ hơn ta.
Vừa lúc đó con đò tới bến. Mọi người trả tiền rồi lên bờ. Riêng chú bé, ông lái đò phục tài nên không lấy tiền.
Chú bé lễ phép chào và cảm ơn ông lái đò, rảo bước về làng xa.
Những người trên đò không ai biết tên chú bé. Chỉ riêng có ông lái đò là biết tên chú bé: Trần Danh An quê làng Bảo Triệu.
Sau này đúng như lời tiên đoán của ông nghè, Trần Danh An thi đỗ Nhị giáp Tiến sĩ tức Hoàng Giáp.
Hoctotnguvan.vn
