Đề 40 – Câu nói của Nguyễn Bá Học: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông” – Phát triển kỹ năng làm bài văn chọn lọc 9
Hướng dẫn
Ý nghĩa câu nói của Nguyễn Bá Học
Đề 40: Phân tích và làm sảng tỏ ý nghĩa của câu nói: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông” (Nguyễn Bá Học).
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
* Nội dung trọng tâm: Người học cần chú ý những ý chính sau:
Trước hết, em cần xác định đây là dạng đề bài: tư tưởng đạo lí thông qua một câu nhận định (Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông “Nguyễn Bá Học ”)
– Em cần rút ra được ý nghĩa được chứa trong câu nói của Nguyễn Bá Học?
– Giải thích khái niệm “lòng kiên trì, quyết tâm” có nghĩa là gì?
– Những biểu hiện nào cụ thể minh chứng cho sự kiên trì, quyết tâm?
– Bàn luận, mở rộng vấn đề: khi một con người không có lòng kiên trì, quyết tâm có làm được mọi việc mà mình mong muốn hay không
– Cảm nghĩ của em về khái niệm trên? (là tốt hay không tốt)
– Bản thân em đã rút ra cho mình những bài học kinh nghiệm nào?
DÀN Ý CHI TIẾT
I. MỞ BÀI
– Sử dụng các câu tục ngữ, ca dao về kiên trì để dẫn dắt “Có chí thì nên”, “Không có việc gì khó…”,
– Gợi dẫn vào nội dung trong câu nói: Ý chí, quyết tâm, kiên trì.
– Trích dẫn câu nói.
II. THÂN BÀI
a. Giải thích:Câu nói trên có ý nghĩa là gì?
Nghĩa đen: Trên đường ta đi, thường gặp nhiều trở ngại (sông, núi) nếu không có ý chí nghị lực phi thường sẽ không vượt qua được.
Nghĩa bóng: Trên đường đời ta thường gặp nhiều khó khăn, thử thách, nếu có ý
chí, nghị lực, kiên trì ta sẽ thành công.
b. Đưa ra các biểu hiện:Tại sao khi ta có sự kiên trì sẽ thành công trong mọi việc?
– Mọi kết quả, thành công không tự dưng có được mà phải trải qua một quá trình học tập, lao động gian khổ, đòi hỏi con người phải có sự kiên trì, sự quyết tâm cao độ. Đó là bí quyết để thành công.
– Trong cuộc sống, đôi khi ta cũng cần phải có sự thất bại thì mới thành công được. Phải biết kiên trì, nhẫn nại với sự thất bại đó.
– Cho dẫn chứng: Bác Hồ, thầy Nguyễn Ngọc Ký, bản thân các em…
c. Bàn bạc, mở rộng vấn đề:Làm gì để rèn luyện đức tính kiên trì?
– Phê phán những kẻ nghèo ý chí, sự kiên trì, nhẫn nại. Chỉ biết hưởng thụ mà không biết bỏ sức lực của mình ra. Đức tính kiên trì khi chúng ta rèn luyện nó là để phục vụ cho con người với những việc tốt, phấn đấu đi lên chứ không phải là những mục đích thấp hèn.
III. KẾT BÀI
– Tóm lại, câu nói của Nguyễn Bá Học gửi gắm đến chúng ta một bài học giàu ý nghĩa.
– Bản thân em rút ra được điều gì trong câu nói trên? (Phải luôn rèn luyện, trau dồi đạo đức đặc biệt là đức tính kiên trì nếu muốn thành công trong mọi việc.)
BÀI VĂN THAM KHẢO
BÀI VĂN 1
“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Hồ Chí Minh ”
Lời khuyên của Chủ tịch Hồ Chí Minh rất có ích cho tất cả mọi người. Bởi lẽ làm việc gì cũng phải gặp khó khăn, nếu con người không kiên trì và quyết tâm vượt khó thì sẽ chẳng thể làm được gì. Nguyễn Bá Học có ý kiến cho rằng: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Vậy, ý kiến ấy có vai trò, ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của mỗi con người chúng ta?
Thật vậy, câu nói trên có ý nghĩa khẳng định và nhấn mạnh vai trò của yếu tố tinh thần, tư tưởng kiên trì, vượt khó của con người đối với sự thành công trong công việc. “Đường đi khó” có ý nghĩa là con đường mà chúng ta đang bước đi luôn trải đầy chông gai, vất vả khó mà vượt qua được một cách dễ dàng. Những trở ngại “ngăn sông, cách núi” dường như không làm chùn bước của những con người giàu lòng kiên định, quyết tâm vượt lên trên sự gian truân, cực khổ. Và khi tư tưởng thông suốt, tinh thần vững vàng thì sẽ có quyết tâm cao, có ý chí vững mạnh để vượt qua các thử thách, khó khăn. Vậy tinh thần vượt khó và quyết tâm hoàn thành công việc là điều rất quan trọng trong việc quyết định sự thành công của chúng ta. Trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc ta, tinh thần vượt khó ấy đã thể hiện được rất sôi nổi và rất đẹp. Hình tượng những người lính với tinh thần bất khuất, đạp lên mọi khó khăn, gian khổ để chiến đấu, chiến thắng nỗi vất vả và chiến thắng kẻ thù đã trở thành những hình tượng nghệ thuật điển hình về tinh thần vượt khó:
“Đèo cao thì mặc đèo cao
Trèo lên tới đỉnh ta cao hơn đèo ”
Câu nói của Nguyễn Bá Học rất đúng với những khó khăn trong hoạt động cách mạng. Sự nghiệp đấu tranh cách mạng để giải phóng dân tộc, là sự nghiệp lâu dài, gian khổ và cần nhiều nhất lòng quyết tâm và sự kiên định lí tưởng. Câu nói đã đúc kết một kinh nghiệm được rút ra từ những khó khăn và thành bại trong cuộc đấu tranh không ngừng vì lẽ phải. Đường đi khó không phải vì bản thân con đường ấy có nhiều chướng ngại vật mà khó bởi người đi đường không có quyết tâm cao.
Trên con đường cùa mỗi chúng ta bao giờ cũng đầy chông gai, cuộc đời là chuỗi dài của những cuộc thử sức. Và con người không thể làm được gì nếu thiếu quyết tâm, thiếu tinh thần vượt khó. Chúng ta vẫn thường nhắc nhở mình rằng: “Việc hôm nay chớ để ngày mai”, đây cũng là một cách để động viên mình, vượt qua chính mình, tiến tới hoàn thành công việc đúng thời hạn. Dù việc lớn hay việc nhỏ con người cũng phải có quyết tâm. Trong cuộc sống hiện nay, học sinh chúng ta phải quyết tâm cao mới từ chối được những ham muốn của bản thân, từ chối được sự hấp dẫn của những thú vui để tập trung vào việc trau đồi tri thức.
Ngoài ra, chúng ta cũng cần phải phê phán những người không kiên trì vượt khó mà còn cản trở những người muốn vươn lên. Con đường nào cũng có khó khăn và gian khổ, con đường càng vinh quang càng nhiều chông gai. Nếu chúng ta không tiến lên phía trước mà đợi người khác làm thế cho mình coi như là vô dụng, không kiên trì vượt khó. Nguyễn Bá Học đã dạy cho ta: “Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Để vượt qua được những trở ngại trên đường đời, không có cách nào khác là phải quyết tâm.
Câu nói của Ngụyễn Bá Học thật sự là một lời khuyên đúng đắn và bổ ích. Chúng ta cần phải biết kiên trì, vượt khó trong mọi việc mới đạt được thành công. Riêng bản thân tôi, tôi sẽ cố gắng vượt mọi trở ngại trong cuộc sống để tiến dần đến bước đường vinh quang của sự thành công không chỉ trong việc học tập mà còn trong cuộc sống, để không phụ lòng cha mẹ, thầy cô đã tin tưởng và yêu thương.
(Bài làm của HS)
BÀI VĂN 2
Ông bà ta ngày xưa đã truyền dạy cho con cháu những đức tính rất tốt trong đó có đức tính kiên trì, bền chí. Và thường thì cuộc đời của chúng ta giống như một con đường có nhiều khó khăn, hiểm trở trước mắt. Thế nên Nguyễn Bá Học đã từng nói: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Suy nghĩ của chúng ta về vấn đề này như thế nào?
Câu nói của Nguyễn Bá Học có ý nghĩa là gì? “Đường đi” mang ý nghĩa là con đường, là cuộc đời mà chúng ta đang bước đi, đang tồn tại. Con đường này không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng, êm đềm cho chúng ta đi qua mà chúng còn tồn tại những “sông, núi” chông gai, trắc trở, đầy nguy hiểm. Câu nói của Nguyễn Bá Học khuyên rằng trên con đường ta đi, thường gặp nhiều trở ngại (sông, núi) nếu không có ý chí nghị lực phi thường sẽ không thể vượt qua được. Suy rộng ra, câu nói ấy còn hàm chứa ý nghĩa là trên đường đời ta thường gặp nhiều khó khăn, thử thách, nếu có ý chí, nghị lực, kiên trì ta sẽ thành công.
Trong học tập, các bạn học sinh đã kiên trì học tập, không ngừng học hỏi nâng cao kiến thức, cũng như các chú công nhân buổi sáng làm việc nhưng tối về vẫn kiên trì đi học bổ túc để nâng cao tầm hiểu biết. Trong lao động sản xuất, nhân dân bền bỉ kiên trì tạo nên một công trình thuỷ lợi, hệ thống đê điều vững chắc, những cánh đồng lúa bát ngát, những đô thị lớn với nhiều đồ đạc nội thất, nhiều toà nhà chọc trời nhằm phục vụ cho đời sống và lao động. Trong các cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm, nhân dân ta đã bền bỉ chiến đấu giữ vững bản sắc dân tộc trước các thế lực phong kiến phương Bắc và đánh đuổi các thế lực ấy ra khỏi bờ cõi đất nước ta. Dưới sự lãnh đạo của các đấng minh quân và tướng lĩnh tài ba, ông bà ta đã đánh đuổi bọn giặc ngoại xâm làm rạng danh trang sử oai hùng.
Kiên trì, bền chí là một phẩm chất không thể thiếu ở mỗi người. Vì nó giúp chúng ta đạt được thành công trong cuộc sống và làm nên nhũng thành tựu lớn. Nguyễn Ngọc Ký liệt cả hai tay từ nhỏ, nhưng ông vẫn cắn răng chịu đựng và tập viết bằng chân. Ông đã trở thành nhà giáo nổi tiếng. Hay Nick Vujicic bị dị tật từ nhỏ nhưng ông vẫn kiên trì chịu đau và làm nên những điều tuyệt vời khác người và ông thật sự trở thành tấm gương sống cho mọi người trên toàn thế giới noi theo.
Dẫu biết rằng trong cuộc sống, khi ta đối diện với một lần thất bại là một lần cho ta một bài học kinh nghiệm tuyệt vời. Đó chính là hành trang giúp ta vững tin bước vào cuộc sống. Tuy vậy, ta vẫn còn bắt gặp đâu đó những con người mau chán nản khi gặp thất bại thậm chí là bỏ cuộc. Những người này thật sự rất đáng chê trách bởi nếu không rèn luyện, trau dồi sự bền bỉ, kiên trì thì sẽ chẳng thành công điều gì cả.
Người Nhật đã rất kiên trì khắc phục hậu quả của thiên tai tạo nên một đất nước cường thịnh, giàu có. Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, em thật thấm thía lời dạy của cha ông “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”, học theo Bác Hồ, noi gương người xưa để trở thành công dân có ích. Câu nói của Nguyễn Bá Học thực sự là một lời khuyên đúng đắn cho chúng ta vươn tới thành công, giúp chúng ta làm những việc phi thường, tạo dựng tương lai tươi sáng cho đất nước.
(Bài làm cùa HS)
>> Xem thêm Đề 41: Trình bày suy nghĩ của em về đức tính kiên trì tại đây.
Tags:Đề 40 · Nguyễn Bá Học · Văn chọn lọc 9
Theo hoctotnguvan.vn
