Những kiểu bài thường gặp văn thuyết minh 9
Hướng dẫn
Dạng bài văn thuyết minh lớp 9
I. DẠNG 1: THUYẾT MINH VỀ MỘT LOÀI SINH VẬT
Lưu ý chung
a. Thuyết minh một loài sinh vật (loài cây, loài con) là trình bày những hiểu biết về loài sinh vật đó. Người viết cần giới thiệu được sinh vật đó trong thiên nhiên và trong đời sống của con người. Nếu có thể, cần giới thiệu được lịch sử ra đời của nó, và những biến đổi theo vùng, miền, theo thời gian (một cách khái quát).
Những sinh vật (cây, con) gần gũi đối với học sinh có thể là con mèo, con chó, con gà, con trâu, con ngựa…, những loài cây có thể là cây lúa, cây ngô, cây cau, cây mía, cây chè, cây tre, cây dừa, cây phượng…, các loại cây hoa như hoa nhài, hoa hồng, hoa giấy, phong lan,…
Thuyết minh về một loài sinh vật bao giờ cũng phải nêu được hình dáng, tập tính, cách nuôi dưỡng, chăm sóc như thế nào; lợi ích kinh tế thu được ra sao; làm thế nào để duy trì và phát triển,.
b. Khi thuyết minh về một loài sinh vật, người viết cần phải biết nguồn gốc, đặc điểm sinh học, thời gian sinh trưởng… của nó
Như vậy, ngoài những hiểu biết trực quan khi tiếp xúc, quan sát kĩ đối tượng từ nhiều phía, rất cần phải có những hiểu biết gián tiếp. Hỏi người lớn tuổi, tìm đọc những sách báo, tài liệu như các sách sinh vật học, các từ điển, các sách chuyên môn (ví dụ Hỏi đáp về thực vật, Bách khoa tri thức thế kỉ XXI,…) liên quan đến sinh vật đó ; ghi chép lại và sử dụng làm tư liệu để thuyết minh.
Nói chung, văn thuyết minh cần đảm bảo yếu tố khách quan, chính xác. Nhưng khi nói về loài cây, con vật gần gũi, thân thiết, vẫn có thể thể hiện tình cảm cá nhân của người viết. Chính điều này làm cho bài thuyết minh có màu sắc riêng, độc đáo.
Cần nhớ rằng có rất nhiều phương pháp thuyết minh. Hãy chọn lấy phương pháp chính và không quên việc có thể vận dụng các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm để làm cho bài thuyết minh sinh động. Chính việc miêu tả những nét nổi bật của đối tượng kết hợp với các phương pháp thuyết minh được cân nhắc và lựa chọn sẽ giúp người viết có cơ hội để tạo lập một văn bản thuyết minh hay.
II. Thuyết minh về danh lam thắng cảnh
Lưu ý chung
a. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh là trình bày những hiểu biết về danh lam thắng cảnh đó. Người viết cần giới thiệu được vị trí của cảnh đẹp, nét độc đáo của nó so với những cảnh tương tự, giá trị văn hoá, lịch sử, kiến trúc của nó. Nếu là di tích lịch sử thì di tích đó gắn với sự kiện, nhân vật lịch sử nào, cách đây bao nhiêu năm ; ý nghĩa của di tích đối với việc phản ánh tiến trình lịch sử của địa phương hay đất nước.
Những cảnh đẹp hay di tích lịch sử gần gũi đối với học sinh có thể là một dòng sông, một cái hồ, một hang động, một con suối, một ngôi đền, một khu di tích đã hay đang được đề nghị xếp hạng,.,.
b. Khi thuyết minh về một thắng cảnh hay một. di tích, người viết cần phải tận mắt xem xét, biết rõ thắng cảnh hay di tích đó. Tuy nhiên, chừng ấy vẫn chưa đủ ; cần có những kiến thức gián tiếp về lịch sử, về địa lí, về kiến trúc, về môi trường,… Hỏi thêm người lớn tuổi là một cách, đồng thời tìm đọc những sách báo, tài liệu liên quan đến thắng cảnh hay di tích đó ; ghi chép lại và sử dụng làm tư liệu để thuyết minh. Nếu là các thắng cảnh nổi tiếng như Động Phong Nha, Hồ Ba Bể, Khu vui chơi Suối Tiên…, chắc chắn cần phải tham khảo những bản giới thiệu phục vụ khách du lịch do cơ quan quản lí du lịch địa phương thực hiện. Khi đi tham quan, có những tờ rơi giới thiệu, cũng sẽ rất có ích để sáng tạo, giới thiệu về thắng cảnh của quê hương.
Theo hoctotnguvan.vn
