Soạn bài lớp 12: Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt

Soạn bài luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt

I. Hướng dẫn học bài

BT 1. GV yêu cầu HS xem xét các câu trả lời ở mục bài tập 1 và trả lời các câu hỏi.

a. Vì sao trong một bài văn nghị luận, chúng ta có những lúc cần vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm?

• Trong bài văn nghị luận có lúc cần vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả và biểu cảm vì:
• Khắc phục hạn chế của bài văn nghị luận là sự khô khan, thiên về lí tính, khiến người đọc khó đọc, khó hiểu.
• Yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm đem lại sự cụ thể, sinh động cho văn nghị luận.

b. Muốn cho việc vận dụng các phương thức biểu đạt có kết quả cao, chúng ta cần chú ý điều gì? Cho ví dụ.

• Bài văn phải thuộc một kiểu văn bản chính, ở đây kiểu văn bản chính dứt khoát phải là văn nghị luận.
• Kể, tả, biểu cảm chỉ là những yếu tố kết hợp. Chúng không được làm mất, làm mờ đi đặc trưng nghị luận của bài văn.
• Các yếu tố kể, tả, biểu cảm khi tham gia vào bài văn nghị luận, phải chịu sự chi phối và phải phục vụ quá trình nghị luận.

BT 2. Vận dụng kết hợp phương thức biểu đạt chứng minh trong văn nghị luận.

Gợi ý

• Chứng minh là thao tác trình bày các luận chứng một cách chính xác, khách quan nhằm làm sáng tỏ một luận điểm, luận cứ cho trước.
• Trong đoạn trích, người viết muốn khẳng định về sự cần thiết của chi tiêu GNP (bên cạnh GDP).

Để làm cho bài viết của mình thuyết phục ngoài việc sử dụng các thao tác lập luận, người viết còn vận dụng thao tác chứng minh, với những con số rõ ràng, chính xác về chỉ số GDP và GNP ở Việt Nam.

• Tác dụng, ý nghĩa của việc sử dụng thao tác chứng minh:
• Hỗ trợ đắc lực cho sự bàn luận của tác giả, đem lại những hiểu biết thú vị.
• Giúp người đọc hình dung vấn đề một cách cụ thể và hình dung về mức độ nghiêm túc của vấn đề.

BT 3. Viết bài văn nghị luận với chủ đề: “Nhà văn mà tôi hâm mộ”.

Gợi ý

HS đọc kỹ hướng dẫn trong SGK, tham khảo đoạn văn viết về Thạch Lam (Nguyễn Tuân viết); lập dàn ý cho bài viết ngắn.

Có thể theo dàn ý sau:

• Nhà văn mà anh, chị hâm mộ là ai? Tên, tuổi, quê quán, thời đại, những tác phẩm chính?
• Vì sao anh, chị lại hâm mộ nhà văn này? (Cống hiến lớn hay có phong cách độc đáo như thế nào?).
• Ước muốn, nguyện vọng của anh chị đối với nhà văn mà mình ngưỡng mộ. (HS đọc và tóm tắt những kiến thức chính trong mục Ghi nhớ trong SGK).

II. Luyện tập ở nhà

BT 1. Gợi ý

Cả 2 nhận định đều đúng vì:

• Một bài văn nghị luận chỉ hấp dẫn khi sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt nếu không nó rất dễ sa vào trừu tượng, khô khan.
• Tác phẩm nghị luận chỉ vận dụng một phương pháp sẽ rơi vào đơn điệu, nhàm chán, khô cứng.

BT 2. Viết bài văn nghị luận với chủ đề: “Gia đình trong thời hiện đại”. HS nghiên cứu yêu cầu và gợi ý trong SGK, tự viết bài này ở nhà)

III. Tổng kết

• Việc vận dụng phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả, biểu cảm thuyết minh trong văn nghị luận là rất cần thiết.
• Việc vận dụng các phương thức biểu đạt này phải xuất phát từ yêu cầu và mục đích nghị luận.
• Nếu sử dụng khéo léo, người viết có thể làm cho tiến trình nghị luận trở nên đặc sắc, hấp dẫn và thuyết phục.

Theo hoctotnguvan.vn