Suy nghĩ về câu nói: Khó khăn lớn nhất với mỗi người là chiến thắng bản thân” – Ngữ Văn 12
Hướng dẫn
Nghị luận về vấn đề chiến thắng bản thân
Đề bài
Khó khăn lớn nhất đối với mỗi người là chiến thắng bản thân.
Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên trong một bài văn khoảng 600 chữ.
Hướng dẫn làm bài
Khi đặt ra vấn đề: chiến thắng bản thân là khó khăn lớn nhất, người viết phải hiểu có một sự so sánh ở đây, nghĩa là, bên cạnh chiến thắng bản thân, con người còn phải vượt qua những trở lực khác nữa. Chung quy, trong cuộc sống, con người thường xuyên phải đối mặt với hai loại thách thức: những khó khăn từ bên ngoài và những khó khăn trong chính bản thân mình. Từ đó, phải đặt ra những câu hỏi để tự trả lời (cũng là cách triển khai bài viết): Chiến thắng bản thân nghĩa là thế nào? Tại sao chiến thắng bản thân là điều rất khó, thậm chí, được xem là khó nhất? Làm thế nào để chiến thắng bản thân?
Bài viết có thể triển khai các ý chính sau:
– Trong cuộc sống, muốn tiến bộ, con người cần không ngừng nỗ lực để vươn lên. Nếu xem cuộc đời mỗi người là một cuộc hành trình, thì hành trình đó thường phải trải qua bao chông gai, thử thách. Có những khó khăn đến từ ngoại cảnh. Có những khó khăn nằm trong chính bản thân ta. Từ những năm hai mươi của thế kỉ XX, nhà giáo – nhà văn Nguyễn Bá Học đã có một sự đúc kết rất đáng suy ngẫm: “Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Ta củng bắt gặp tư tưởng ấy trong ý kiến sau đây: Khó khăn lớn nhất đối với mỗi người là chiến thắng bản thân.
– Thế nào là chiến thắng bản thân?
Bản thân mỗi con người, bên cạnh những ưu điểm, có khuyết điểm; bên cạnh cái tốt, có cái xấu; bên cạnh mặt tích cực, có tiêu cực. Con người ta không ai là không có lúc đê tiện – một nhà văn đã cảnh báo như thế. Nguyễn Minh Châu cũng cho rằng, trong mỗi con ngưòi có “rồng phượng lẫn rắn rết, thiên thần và ác quỷ”. Quả thật, nhìn sâu vào chính mình, có thể thấy trong ta không thiếu những vùng khuất tối, những sự bất toàn. Đó là thói quen biếng nhác trước những công việc hằng ngày; thái độ bàng quan, vô tâm, vô cảm đối với người khác; thói ích kỉ, tham lam, chỉ nghĩ đến bản thân; luôn ngại khó, ngại khổ, không bao giờ dám mạo hiểm; không có thái độ cầu tiến, không có ý chí vươn lên; thiếu sự kiên trì, nhẫn nại; thích hưởng thụ mà ít nghĩ đến cống hiến; sống thực dụng, thiển cận, thiếu tầm nhìn xa… Những biểu hiện như thế là trở lực rất lớn, ngăn cản sự tiến bộ của chúng ta. Như vậy, chiến thắng bản thân trước hết là biết gột bỏ những cái xấu, cái tiêu cực, biết phát huy những mặt tích cực, những yếu tố tốt đẹp trong bản thân để tự hoàn thiện, để vượt lên chính mình. Chiến thắng bản thân còn thể hiện ở quá trình phấn đấu không mệt mỏi để luôn luôn tiến bộ về mọi mặt.
– Tại sao nói: chiến thắng bản thân là khó khăn lớn nhất
+ Thông thường, con người rất hay nuông chiều bản thân. Trước những thất bại, người ta thường tìm mọi cách đổ lỗi cho khách quan. Tôi không làm được bài toán này ư? Là vì nó khó quá. Kết quả học tập của tôi năm vừa rồi lẹt đẹt ư? Vì tôi không có được những điều kiện thuận lợi như bao nhiêu bạn khác. Tôi không biết chơi các môn thể thao ư? Vì bận học tối mắt tối mũi, có thời gian đâu mà tập luyện? Trên các phương tiện truyền thông, những người hâm mộ bóng đá hẳn biết ông Mourinho – vị huấn luyện viên nổi tiếng từng dẫn dắt nhiều câu lạc bộ lớn ở châu Âu và có bảng thành tích rất ấn tượng. Không thể phủ nhận tài năng của “người đặc biệt” ấy, nhưng cũng đừng quên những điểm yếu cố hữu của ông: sau mỗi trận đấu thất bại, không bao giờ ông tự nhận những sai lầm về cách chỉ đạo của mình, ngược lại, luôn cố tìm một ai đó để trút trách nhiệm: khi là trọng tài điều khiển trận đấu, khi là một cô bác sĩ của câu lạc bộ, kì cục hơn, có khi trách nhiệm thuộc về… một cậu bé nhặt bóng. Thái độ đó của Mourinho đã khiến ông phải nhận rất nhiều sự chỉ trích của giới báo chí. Vậy là, với bất cứ nhựợc điểm hay sự sai lầm nào, người ta cũng có thể tìm đuực bao nhiêu lí do khách quan để biện minh. Khó khăn lớn nhất trong việc chiến thắng bản thân trước hết là ở đó.
+ Có nhiều lúc, ta không thể tự hiểu bản thân mình bằng người khác hiểu ta. Những mặt non kém của ta, có khi do người khác vạch ra mới rõ. Nhưng, thói thường, những lời nói thẳng, nói thật dễ gây mất lòng, và hậu quả là, ta rất khó tiếp thu những sự phê phán, chỉ trích của người khác. Mình mà xấu đến thế ư? Không, đó là do người ta ác ý bôi nhọ mà thôi. Thường xuyên có thái độ như vậy cũng có nghĩa là ta đã dựng lên một “rào chắn” để ngăn cản những sự phê bình đến từ người ngoài. Những sự phê bình thiện cảm cũng dễ bị xem là ác cảm. Vì sự bưng tai bịt mắt đó mà ta cứ trượt dài trên những sai lầm, và khi nhận ra thì đã muộn. Thêm một khía cạnh cho thấy sự chiến thắng bản thân khó khăn đến thế nào.
– Bằng cách nào để chiến thắng bản thân?
+ Tuy chiến thắng bản thân là chuyện rất khó, nhưng muốn vươn lên, muốn khẳng định mình, thì dứt khoát phải vượt qua thách thức đầu tiên ấy. Trước hết, phải nghiêm khắc với chính mình. Đừng bao giờ thoả mãn với những gì đã đạt được. Như một người leo núi, lên đỉnh này, phía trước còn có những đỉnh cao hơn. Không bằng lòng với thành công, đồng thời cũng luôn tỉnh táo trước những thất bại. Tỉnh táo mà tự hỏi rằng, ta đã thực sự cố gắng tối đa để phát huy cao nhất năng lực vốn có của mình chưa? Bản thân ta có điều gì bất ổn? Trong những thất bại ấy, đâu là do bên ngoài, đâu là do chính ta? Phải luôn luôn nhận rõ trách nhiệm của bản thân ở những sự dang dở, những việc bất thành.
+ Muốn chiến thắng bản thân thì phải biết tự nhận thức cũng như nhận thức được sự đánh giá của người khác về mình. Kết hợp cả hai điều ấy, ta sẽ hiểu hơn về chính bản thân. Từ đó, biết được sở trường, sở đoản của mình, xác định những gì ta có thể làm và những gì là không thể. Để chiến thắng bản thân, phải sống thực tế, luôn luôn gắn nhận thức với hành động, không bao giờ ảo tưởng, viển vông. Mọi suy nghĩ và hành động phải theo định hướng tích cực, lấy kết quả thực tế làm thước đo cho mọi thành công.
– Rút ra bài học cho bản thân: Phải xác định thái độ sống tích cực, luôn có ý thức cầu tiến, không tự mãn cũng không tự ti. Đối mặt vói những thách thức hoặc thất bại bằng tinh thần vững vàng, bình tĩnh. Sau mỗi lần vấp ngã, biết đứng lên bằng nghị lực của chính mình. Đặc biệt, phải nhận thấy những nhược điểm của bản thân để có hướng khắc phục, hoàn thiện. Đó là chiến thắng khó khăn nhất, do vậy, có ý nghĩa nhất.
Theo hoctotnguvan.vn
