Phân tích đoạn thơ “Chị em Thúy Kiều” trích trong tác phẩm Truyện Kiều để cho thấy bút pháp tả người bậc thầy của Nguyễn Du

Hướng dẫn

Bài Làm

Nguyễn Du là một đại thi hào của nước ta. Ông đã để lại cho nền văn học Việt Nam rất nhiều tác phẩm xuất sắc. Đặc biệt là “Đoạn trường tâm thanh” thường được gọi là truyện Kiều. “Chị em Thúy Kiều” là đoạn đầu của tác phẩm, đoạn thơ đã khắc họa tài tình chân dung hai tuyệt thế giai nhân. Qua đó, người đọc thấy được bút pháp tả người bậc thầy của Nguyễn Du.

Mở đầu đoạn thơ, chỉ với bốn câu thơ ngắn gọn, Nguyễn Du đã cho thấy được thứ bậc cũng như vài nét về vẻ đẹp của hai nàng Thúy Kiều, Thúy Vân:

“Đầu lòng hai ả Tố Nga

Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân

Mai cốt cách tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”.

Thúy Kiều và Thúy Vân là hai cô con gái “đầu lòng” xinh đẹp. Nàng “Thúy Kiều là chị” cả còn cô “em là Thúy Vân”. Nguyễn Du đã dùng hình ảnh ước lệ “mai”, “tuyết” để đặc tả hai cô gái xinh đẹp có vẻ đẹp thanh tao như hoa “mai” và tâm hồn trong trắng như “tuyết”. Giống như các thi nhân ngày xưa, tác giả đã dùng tuyết, dùng mai để làm chuẩn mực cho các đẹp. Vẻ đẹp hoàn mĩ được tác giả gói gọn trong bốn từ “mười phân vẹn mười”. Tuy vậy mỗi người lại có những nét đẹp riêng “mỗi người một vẻ”. Chỉ với một câu thơ bát tám chữ đã truyền tải được nhiều nội dung, lời ít ý nhiều.

Sau khi khái quát về thứ bậc và vẻ đẹp của hai cô gái, Nguyễn Du đã trực tiếp miêu tả người em Thúy Vân:

“Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang

Hoa cười ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”.

Với bút pháp tài hoa của mình, Nguyễn Du đã vẽ nên hình ảnh kiều diễm, gương mặt khả ái của Thúy Vân. Vân có phong thái ung dung “trang trọng khác vời”, khuôn mặt nàng sáng tươi đầy đặn như trăng rằm, đôi mắt đẹp cùng hàng lông mày cong và đậm “nét ngài nở nang”. Đôi mắt của Vân xứng đáng được khen ngợi là “mắt phượng mày ngài”. Thúy Vân không chỉ đẹp về phong thái, khuôn mặt tròn phúc hậu, mà nàng còn đẹp bởi nụ cười, lời nói, mái tóc, làn da. Vân cười tươi như “hoa”, giọng nàng trong như “ngọc”, mái tóc đẹp hơn cả làn “mây” và đến cả “tuyết” cũng phải nhường nhịn trước làn da trắng của nàng. Qủa thực, để có được hình ảnh một cô gái đẹp tuyệt trần như thế trong bốn câu thơ ngắn, không thể không nhắc đến sự tinh diệu trong cách sử dụng biện pháp nghệ thuật của tác giả. Đó là nghệ thuật miêu tả, liệt kê những nét đẹp của Vân. Đó là hình ảnh ước lệ đặc sắc “hoa”, ”ngọc”, ”mây”, ”tuyết”. Nhờ có tài năng của Nguyễn Du mà hình ảnh Vân hiện ra rõ ràng một vẻ đẹp quý phái của thiếu nữ ngày xưa. Vẻ đẹp của Vân còn tạo sự hòa hợp êm đềm với xung quanh “mây thua” “tuyết nhường” báo hiệu một cuộc sống bình yên sẽ đến với nàng Thúy Vân.

Nếu vẻ đẹp của Thúy Vân được coi là tuyệt thế giai nhân thì vẻ đẹp của Thúy Kiều lại vượt khỏi vẻ đẹp khuôn mẫu tuyệt thế giai nhân ấy. Qua cách miêu tả của Nguyễn Du, nàng Thúy Kiều còn sinh đẹp hơn rất nhiều lần:

“Kiều càng sắc sảo mặn mà

So bề tài sắc lại là phần hơn.

Làn thu thủy nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.

Một hai nghiêng nước nghiêng thành

Sắc đành đòi một tài đành họa hai.”

Rõ ràng trong câu thơ trên, Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật đòn bẩy, lây Vân làm điểm tựa để nâng vẻ đẹp của Kiều lên “so bề tài sắc lại là phần hơn”. Vẻ đẹp của Kiều “sắc sảo mặn mà”, đôi mắt nàng sáng long lanh như nước mùa thu, lông mày đẹp thanh tú như dáng núi mùa xuân. Tác giả không tả nhiêu về Kiều mà chỉ xoay quanh đôi mắt nàng bởi lẽ đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là sự tinh anh của trí tuệ. Hình ảnh “làn thu thủy nét xuân sơn” đã làm nổi bật vẻ đẹp của Thúy Kiều, một vẻ đẹp tuyệt diệu. Nàng Kiều đẹp đến mức “nghiêng nước nghiêng thành”, đến “hoa” cũng phải “ghen” vì “thua thắm”, “liễu” cũng phải “hờn” vì “kém xanh”. Với bút pháp ước lệ của văn cổ có phần lý tưởng hóa, đoạn thơ đã báo trước một cuộc đời bể dâu, số phận éo le, gặp nhiều trắc trở sẽ đến với Kiều.

Thúy Kiều không những đẹp quốc sắc thiên hương, mà qua ngòi bút của Nguyễn Du, “cầm kỳ thi họa” nàng cũng giỏi giang vô cùng:

“Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.

Cung thương làu bậc ngũ âm

Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương.”

Kiều là một người con gái tài hoa, “thi họa” “ca ngâm” nàng đều giỏi. Nàng rất có tài và tài nào cũng đạt đến đỉnh cao. Vôn tính thông minh trời ban, nàng “làu bậc ngũ âm”, tài năng trí tuệ thật đáng ngưỡng mộ. Một người con gái vừa xinh đẹp lại có nhiều tài như Kiều quả là hiếm có, đáng trân trọng hơn một viên ngọc quý. Nếu như khi tả vẻ đẹp của nàng, “hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh” báo hiệu một sự không may mắn trong cuộc đời thì khi miêu tả tài năng của Kiều, người đọc cũng thấy được một số phận long đong, chìm nổi. Định mệnh ấy được Nguyễn Du khéo léo đưa và bản nhạc do chính nàng Kiều soạn:

“Khúc nhà tay lựa nên chương

Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”.

Cùng với bút pháp ước lệ, cách chọn lọc ngôn từ phong phú, Nguyễn Du đã cho thấy một cuộc sống bình yên, khuôn phép trong lễ giáo phong kiến cùng nề nếp đức hạnh của hai nàng Kiều, Vân:

“Phong lưu nhất mực hồng quần

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.

Êm đềm trướng rủ màn che

Tường đông ong bướm đi về mặc ai”

Đoạn thơ “chị em Thúy Kiều” đã khắc họa tài tình vẻ đẹp, tài năng cũng như dự báo trước được số phận tương lai của hai nàng Kiều Vân xinh đẹp. Qua đoạn thơ, người đọc cũng thấy được một kỳ tài diệu bút với bút pháp tả người bậc thầy của Nguyễn Du.

Theo hoctotnguvan.vn

Phân tích đoạn thơ “Chị em Thúy Kiều” trích trong tác phẩm Truyện Kiều để cho thấy bút pháp tả người bậc thầy của Nguyễn Du

Hãy tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy để ghi lại những hình ảnh, cảm nghĩ trong bài thơ dưới dạng một bài văn tự sự.

Nghị luận về câu Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình

Bài liên quan

Soạn bài lớp 9: Phép phân tích và tổng hợp

Soạn bài lớp 9: Các thành phần biệt lập

Soạn bài lớp 9: Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Soạn bài lớp 9: Con cò

Bình luận Hủy